26 Augustus Het wordt frisser ook al is het zonnig. Meine zwemt nog iedere ochtend.

Temperatuur water nu ongeveer 15 graden. Nu een beetje motorzeilen. Klein aanlandig windje, beetje deining. We zijn al aardig noordelijk en nog steeds op weg naar de Hoge kust (Zweeds: Höga kusten). We varen nu door de scheren en dus wel een beetje opletten. Het valt me op dat zelfs de kleinste eilandjes een naam hebben! Zojuist eentje van 180 meter met de naam SJÄHÄLHARNA. Nu bijna 200 km ten noorden van Stockholm. Wat is het hier prachtig. Voor anker in een baai met uitzicht op zee. 42 mijltjes afgelegd noordwaarts! Dilemma: ik deel dit graag, maar weet ook dat het jaloersmakend is. Afijn zie het maar als troost/heimwee tv!

30 augustus. Er komt maar geen eind aan deze maand. Overpeinzingen over een naderende winter. Culinair in Axmar Bruk.

De tijd gaat zo langzaam door alle indrukken. 30 juli waren we net in Zweden in Brantevik. Sindsdien ongeveer 500 mijl gevaren met tot eergisteren wind mee. Sinds het Duitse eiland Juist 21 keer geankerd. De langste keer 8 nachten en toen hadden onze accu’s ook echt wal verbinding nodig. In deze tijd mooie ontmoetingen gehad. Nieuwe mensen leren kennen. Ook Zweden en dat is fijn omdat ze allen aangeven dat we een beroep op ze kunnen doen komende winter. Daar denk ik inmiddels wel over na. Hoe ga ik mezelf bezig houden en niet te veel vervelen. Ik kan niet de gehele dag boeken lezen en TV is natuurlijk beperkt vanwege weinig internet. En sowieso meer dan een uurtje tv kijken per avond deden we in Nederland ook al niet in de winter. In Nederland zijn de dagen al kort in de winter, maar hier straks nog meer. En bovendien hadden we de afgelopen twee jaar steeds klussen te doen. Zweeds leren is natuurlijk een idee. Zoveel mogelijk wandelen en bewegen. Breien? Haken? Nu denk ik in het begin van de avond vaak: Is de 10 al in de klok? Dan mag ik naar bed.

Een paar dagen geleden lagen we voor anker in een kleine baai van Lovgrund. Prachtige zonsondergang weer en heerlijk rustig. Om 05.00 uur werd ik wakker van deining en geluid (ik dacht onweer!!!!). Het bleek ons anker, omdat de wind aan het draaien was en het schip dus ook. Moeilijk weer in slaap komen maar met oordoppen in lukte het. De volgende ochtend wilden we al naar het plaatsje waar we nu liggen, maar er was te harde wind tegen (Jaja eindelijk een keer) en geen beschutting van eilandjes. Het stampte behoorlijk, dus op de kaart de dichtstbijzijnde ankermogelijkheid gezocht en gevonden: Enmaren.  Hier lagen we heel rustig in een diepe baai. Lekker bijgeslapen!

We liggen hier nu 2 dagen met miezerig weer in Axmar Bruk, waar we de eerste avond heerlijk culinair gegeten hebben. Allebei braaf niet meer dan 2 glaasjes heerlijke wijn. Meine drie gangen en ik twee. Vooraf gerookt hert en Meine een sirloin steak. Ik hield het bij vis. Inclusief een 10tje fooi 120 euro kwijt, dat viel mee. Gisteren een eind gewandeld en nu ben ik voor de tweede keer brood aan het bakken. Boodschappen doen is hier wat moeilijk. We hebben genoeg voorraad, maar brood raakt snel op. Leuk om te toen trouwens. Meine is met het bootje weg, nog steeds hoopvol dat hij ooit een vis vangt.  Gisterenavond werd hier het eind van seizoen gevierd door overal aan de kust en op de kleine eilandjes waslichtjes te ontsteken. Een prachtig gezicht. We zijn inmiddels nog zon 90 mijl verwijderd van de Höga kusten, ons uiteindelijk doel. Plan is de maand september hier te zwerven als het weer het toelaat. Heel veel zin in.

Axmar-Bruk ligt aan zee voorbij de snelwegen in het verlaten bosgebied Ödmården tussen Hälsingland en Gästrikland. Tegenwoordig is de Axmar-molen een rustgevende idylle, maar hier bruiste het van het leven gedurende de ongeveer 250 jaar dat er ijzer werd vervaardigd in de molen tussen 1671-1927. Hier vormden de molen en de zee een onderling verbonden geheel, in de haven werd het erts gelost, bij de molen werd het erts omgezet in ijzer dat opnieuw de haven uit werd verscheept.  

Puntige rotsen zijn hier zo mooi! We fietsen in de regen. Op de terugweg volledig doorweekt maar wel een leuk plekje bezocht met oude boot huizen. We fietsten lang de weg met af en toe een vrachtwagen die duidelijk rekening met ons houdt maar toch doodeng. De weg is lang, recht, heuvelig en saai. De eerste afslag die zich voordoet nemen we dus naar Granön met een dicht vis restaurant. Dat verwachtten we wel dus ik had de halve zelf gebakken pizza mee. Koud naar lekker. We wilden nog een afslag het bos in maken, maar toen zagen we over zee een bui aankomen. Terug dus. Toch bij elkaar 20 km gefietst. Gisteravond Kraanvogels die overvliegen en een prachtige Arend. Wat een spanwijdte! En toen landen er twee zwanen perfect synchroon. Schitterend. Vanmorgen toen ik net wakker werd droomde ik van twee grote vogels die in stilte pal over mijn hoofd vlogen. In de avond kijken we naar de opkomende bijna volle maan.

1 september. Meine doet nog steeds een ochtend plons.

Volledig zonnig en windje nog uit het noorden windkracht 2. Op de motor dus. Twee zeiljachten voor ons en ze varen hoog aan de wind. Met de deining en het kleine windje is dat voor ons geen optie. Wat een prachtige dag! In de loop van de dag draait de wind zoals voorspeld: kluiver bij maar wel op de motor. De route die de Navionics app heeft bedacht voert ons tussen kleine eilandjes en rotsen. Die zou ik zelf niet gevonden hebben. Onderweg vergezichten op heuvels in het noorden. Inmiddels vier zeiljachten gespot en een zeehond!

2 september. Rene VLeut zei het al. Ooit gebeurt het een keer. Boiiinkk! Ja hoor op de rotsjes. Het is ook ons gelukt!

Vandaag verlieten we onze prachtige baai met het idee om een lange tocht van 36 mijl te maken. Echter geen wind en na 2 uur op de motor vonden we het wel genoeg. Een plekje gezocht dichterbij en gevonden: Kräskär, een klein oud vissersplaatsje. We varen er naar toe en achteraf denk ik: Het wordt tijd dat ik Zweeds leer. In de beschrijving staat namelijk: “Fyra par norra sidan” en dat betekent volgens mij iets van: neem de noordelijke ingang. Later hoor ik dat het dit ook niet is. Het gaat over een noordelijke vuurtoren. Dat zag ik dus te laat en de digitale kaart gaf juist diepte aan in het zuidelijk stuk. Afijn, ik had al een mooie foto gemaakt van de zichtbare (!) rotsen bij de ingang en toen: Benggg”. Vast en de boot (14 meter staal en 22 ton zwaar) kantelde zelfs een beetje. Ik vermoed door ons gewicht glijden we er ook weer af, maar rondom wel allerlei rotsjes te zien! Gelukkig voer ik heel langzaam. Even de situatie aanzien en Meine op het voordek op uitkijk. Ik sla voorzichtig achteruit en tegelijkertijd de boegschroef richting bakboord. Het roer raakt nog wel even de rotsen, maar in ieder geval kan ik de boot keren en dezelfde weg terug. Roer doet het en schroef luistert ook nog steeds naar de commando’s. Ons onderwaterschip is gelukkig behoorlijk goed ontworpen en roer en schroef zijn goed beschermd. We hebben waarschijnlijk met de zwaardkas de rotsen geraakt, maar wel zachtjes. Toch geeft dat een hele klap als je het niet verwacht en dat is natuurlijk altijd zo. Als je het verwacht weet je dat je op de verkeerde plek vaart! We doen geen tweede poging het haventje binnen te varen en ankeren een paar mijl zuidelijker. Daar probeer ik ook nog even of ons midzwaard nog omlaag en omhoog komt en dat doet het. De klap viel duidelijk mee en zal hooguit een deukje en wat lakschade hebben veroorzaakt. Dat zien we later dan wel weer. Eenmaal voor anker (13.00 uur) krijg ik enorme trek en schenk voor mezelf ook maar een wit wijntje in. Emotie eten/drinken heet dat geloof is. Even bijkomen!

Avond 2 september In een oorverdovende stilte liggen we hier in onze baai. Fläskvik op eiland Innerstön

We durven het haventje uiteindelijk niet in te varen en ankeren in een baai om de hoek. Of eigenlijk: pakken voor het eerst een meerboei van de Zweedse zeilvereniging. We zijn daar wel te zwaar voor, maar met het stille weer van nu durven we het wel aan. Een paar dagen later valt me op dat de luchtfoto die afgebeeld staat op ons papieren kaart nu juist die plaatsje is! En dat een zeiljacht inderdaad de andere ingang neemt. Ik gebruik deze papperen kaarten trouwens boven verwachting. Blijft erg handig voor het overzicht en het plannen van een route! (De Bätsportkart van uitgeverij Sjövartsverket)

Nou ja stilte: springende vissen die zich niet laten vangen hoe Meine ook zijn best doet. Het geluid van de bonte specht (die we ook af en toe zien met zijn springende vlucht) en af en toe ook de schreeuw van de Arend. Uit de kombuis komen geluiden van Meine die aan het afwassen is. Oja ook nog zoemende muggen ondanks mijn brandend anti muggen spiraal. En ondertussen wordt de zonsondergang iedere minuut mooier. Hoeveel schoonheid kan een mens aan? Nu tsjilpt er zo en klein grijs vogeltje met lange grijze staart. Vanmorgen toen ik Duca zichzelf liet uitlaten (in het bootje naar de kant en zij springt er zelf uit om haar behoefte te doen. En er weer in natuurlijk) was er ook eentje die nieuwsgierig en onbevangen (mijn interpretatie) van het ene zonnige rotsje naar het andere wipte. Het is nu compleet bladstil en achter de heuvels aan de horizon kleurt het rood. De zon is inmiddels onder en zo straks zal ik ook de kou gaan voelen van de avond vochtigheid. In Engeland komen er op zo’n avond als deze jagende dolfijnen een baai in!

3 september. In het rumoer van een stad. Hudiksvall.

Na de prachtige zonsondergang was het even klaar met het mooie weer. De volgende dag miezer en verkeerde wind, dus op weg naar Hudiksvall om ook weer een keer inkopen te doen. Prima plaatsje, aardig welkom door iemand die de havenmeester even vervangt en ons alvast sleutel voor alles geeft. Vanuit de natuur in een stad. Wat een overgang. Nu horen we treinen, sirenes en auto’s. Heel anders dan gisteravond.

We hebben een rare tik als de motor wat minder hard vaart, dus Meine trekt het wetsuit aan (6 jaar geleden op onze Engeland reis gekocht en nog niet eerder gebruikt) om de schroef te inspecteren. Misschien dat er een anode los zit. Het kan niet van ons “rotsbezoekje” komen want we horen het geluid al wat langer. Bij de haven zit ook een maritieme winkel en ze verwijzen ons naar een techneut. Die heeft geen tijd, maar is zeer bereid om ons via de telefoon te adviseren. Uiteindelijk lijkt het probleem zich vanzelf op te lossen, want we horen het niet meer.

We blijven hier 2 nachtjes. Lekker even onder een echte douche, een wasje draaien en in de droger en uitgebreid boodschappen. Het is een leuk plaatsje met zo’n 15000 inwoners en dus alles aanwezig. Ook een dierenwinkel om anti-teken middel voor Duca te kopen. Na iedere wandeling heeft ze er wel een paar. Ze steekt haar neus ook overal in. Op de fiets uiteindelijk naar een buitenwijk waar een hele grote winkel zit. Helaas, het spul wordt hier in Zweden bij de apotheek verkocht, dus weer terug naar een centrum. Verder ook veel boodschappen gedaan en maar weer wat wijn ingeslagen. In de avond lekker uit eten in een Engelse pub.

5 september en de zon schijnt. En de wind komt uit de goede hoek. We gaan richting Melanfjärden

Wat een prachtige zeildag was het. Met alleen de kluiver en de bezaan eerst tussen de eilandjes door en dan buitenom het grote schiereiland Hornslandet om. Op zee gaat het even ruig met behoorlijke golven, maar dan komen we onder de beschutting van de kust. ZW 4-5. We zeilen door een nauwe smalle sund ten zuiden van het eilandje Balsun door. Nauw op de kaart maar in werkelijkheid altijd ruim genoeg!

In de loop van de dag bereiken we een snelheid van 8 knopen. Nu lekker Indische kip met rijst gemaakt. Te moe om in het restaurant uit eten te gaan! Ken je dat?

6 september. Met blote benen in het zonnetje in de kuip tijdens het zeilen verslagje maken. Lekker relaxed.

Het weer blijft dus goed en we zeilen nu met ongeveer 4,5 knoopjes naar een ankerbaai. Vanmorgen een mooie spontane wandeling van een km of 5 gemaakt. Zomaar vertrekken en dan aansluiten op wat zich aandient. Dit keer bordjes met rode bloemsymbolen erop. Het blijkt een korte rondwandeling buiten Mellanfjarden te zijn door bossen en velden. We zien een plek waar vroeger hout werd verwerkt en even later over een klein houten bruggetje ligt naast het pad een oude Ford uit 1930, overgroeid met mos en zeer fotogeniek. In het veld is een schaapherder bezig en hij laat net zijn kudden bijeen drijven door zijn honden. De gehele actie gefilmd! In de haven spreken we mensen die hun scherenkruiser aan het klaar maken zijn voor vervoer naar Griekenland. Daar kwam dit jaar natuurlijk niets van terecht. Ze wonen hier en vertelden dat de afgelopen twee jaren de maand september en eerste helft oktober erg mooi weer gaf. Dit haventje had ook voor het eerst een “honesty box” met apart in een klein bakje voorgedrukt enveloppen. Inclusief stroom 180 kronen. Erg blij dat ik in Stockholm toch wat cash geld gepind heb.

Om een uur of 12 vertrokken voor een klein zeiltochtje naar Lill Lubben. Een uur of 3 kunnen zeilen en toen viel de wind weg, dus verder op de motor. We komen aan bij de ingang en ook nu is het weer wat onduidelijk. Mijn papieren gids geeft een geleidelijn aan noord van de rotsjes. De digitale eentje direct langs de ingang. Toch maar de tweede genomen en die blijkt heel nauw, maar her gaat goed. Met wind zou ik dat niet aandurven. Het is zondag en behoorlijk druk met dagjesmensen, dus we varen even het hoekje om naar de ankerbaai. Daar blijkt een drijvend steigertje te zijn met meerboeien. Ideaal. Na het nodige gepruts liggen we goed. Nog even lekker in de kuip zitten terwijl Meine en Duca het eilandje verkennen. Vroeg naar bed en lekker lezen in een boek van de Franse schrijver Claudel waar je niet vrolijk van wordt, maar dat wel prachtig is: “Het verslag van Brodeck”. Ik merk dat het mijn stemming beïnvloed. Hieronder een samenvatting.

Brodeck heeft er niet om gevraagd. Hij is door zijn dorpsgenoten uitgekozen om een verslag te schrijven over de ‘Anderer’, een vreemdeling die enkele maanden eerder in het dorp is komen wonen. Details zijn niet nodig, de feiten zijn genoeg. Zolang maar duidelijk wordt dat de dood van de vreemdeling onvermijdelijk was. Brodeck ontdekt al snel meer dan hij ooit kwijt zal kunnen in het verslag. Al schrijvende wordt hij overspoeld door herinneringen. Hij besluit naast het officiële verslag een persoonlijk document bij te houden. Intussen hoort hij steeds meer gedempte stemmen, die hem doen inzien dat hij zelf misschien ook niet zo thuis is onder zijn dorpsgenoten als hij tot dan toe had gedacht.

Tijdens het schrijven springt het verhaal heen en weer tussen zijn bevindingen nu en wat hem in het leven is overkomen. Puur associatief en daardoor niet altijd chronologisch. Nergens noemt Claudel plaatsnamen of jaartallen, invullen laat hij aan de lezer over. Dat geeft ruimte voor eigen conclusies, maar doet je meteen beseffen dat de gruwelijke verhalen van wat mensen elkaar aan kunnen doen, zeker als ze gezamenlijk optrekken en elkaar ophitsen, van alle tijden en alle streken zijn. Net als het trachten te redden van je eigen hachje, waaraan ook hij zich eenmaal heeft schuldig gemaakt en waar hij nog altijd onder lijdt. Het verhaal is gruwelijk, somber, maar ook poëtisch, teder. Het is realistisch en magisch, troosteloos en hoopvol. Je wordt als lezer heen en weer geslingerd, zoals Brodeck heen en weer geslingerd wordt bij het opdiepen en noteren van zijn herinneringen.

De volgende dag varen naar de zeer nieuw aangelegde betonnen pier in Galtström om een wandeling te maken naar alweer een ijzer fabriek. Zeer de moeite waard en interessant. Museum is dicht en dat geeft alle ruimte om te dwalen. Wat leuk is hier, is dat de gebouwen gewoon open zijn. Altijd vind ik dit soort plekken griezelig om te betreden. (Dat had ik als kind al met molens) en met het boek in gedachten……

We raken aan de praat later met een Zweeds stel met een camper. Erg leuk. Wat nu opvalt, omdat er bijna geen boten meer varen, is dat bij de aanlegplaatsen hier ook vaak camperplaatsen zijn en dat geeft wat aanspraak. Terwijl we zitten te eten, voor het eerst binnen in de deckhouse, komt er een gezellige groep van een man of 8 op de fiets aan. Gezellige kerels uit Saltsjöbaden! Dat is leuk, dus ik geef hun ons kaartje. Wie weet treffen we ze wel komende winter. Zo langzamerhand “kennen” we al heel wat Zweden. Het verbaast me hoe open en geïnteresseerd ze zijn. 

8 september. Net voor de bui binnen door weer een hele nauwe ingang. Kattskär.

De dag begon miezerig, werd zonnig en eindigt althans nu (1700 uur) in een bui. Laatste foto van een zonnige ankerplek (1800 uur) en Meine die het hondje gaat uitlaten. Sorry, ik maak het niet mooier dan het is. Weer 22 mijltjes noordwaarts en weer heerlijk kunnen zeilen. Ruim boven de 62ste breedtegraad! Nu voor anker in een baai (Kattskär) met een hele nauwe betonning naar binnen. Op het smalste punt pasten we er net tussen. Het zijn een soort drijvende boeien met vlaggetjes hier. Diepgang doorgang 1.90 meter. Volgend jaar dus 1.89, want de grond stijgt hier nog ieder jaar sinds de ijstijd. Later meer hierover. Sinds ons rotsjes avontuur ben ik trouwens extra alert en dan helpen de vele witte zwanen die hier overal zwemmen niet echt. Op afstand lijken het golfjes die op de rotsen slaan! Op een punt waar je het niet verwacht.

9 september. Heerlijke rustige nacht in onze privé ankerbaai. Op weg naar Barsviken.

Overal om ons heen zomerhuisjes, maar het seizoen is voorbij en bovendien geen weekend. Op de groene velden in wit plastic verpakte grote balen gemaaid gras. Als we hier een paar dagen eerder waren geweest, hadden we vast het geluid van de maaimachines gehoord. Vandaag varen we dan echt op de motor omdat er geen wind. We zijn op weg naar een veilig plekje aangezien “Windy” aangeeft dat het morgen hard gaat waaien vanuit het noorden.  Eerst waren we van plan om naar Härnösand te varen, maar dat is een stadje en op dit moment hebben we daar nog geen behoefte aan. Genoeg proviand aan boord. Wel heb ik zin om binnenkort eens een mooie wat langere wandeling te maken en. Misschien kan dat morgen wel vanuit Barsviken waar we nu naar op weg zijn. 

Inmiddels zijn we bijna in het gebied van de Höga Kusten en gisteren heb ik een digitale gids gedownload met wel erg veel advertenties (maar ja gratis he!). Toch geeft al wel een goede indruk. Het gidsje van waaruit we onze reizen plannen is heel goed (Norrlandskust), maar ook summier en in het Zweeds. Ik hoop als we zostraks het kaapje van het eiland Aston gerond hebben we voor het eerst mooi uitzicht krijgen op de hogere heuvels van de Höga Kusten!

WIKIPEDIA: Dit is een kustgebied in Zweden dat zich bevindt in Ångermanland in de provincie Västernorrlands län aan de westkust van de Botnische Golf. Het gebied is 142.500 hectare groot, inclusief 80.000 hectare zee en eilanden en bestaat uit meren, baaien en vlakke heuvels tot 350 meter hoogte. Een deel ervan wordt beschermd als Nationaal park Höga kuste, het gebied tussen Härnösand en Örnsköldsvik is een gebied van 100 km met prachtige haventjes en ankerplekken (hekanker want voor gewoon ankeren is het te diep). Voor de Höga Kusten ligt een archipel met kleine eilandjes en enkele grotere eilanden: Ulvön, Trysunda en Grisslan. Deze eilanden liggen in de Botnische golf, aan de oostkust van Zweden. De Höga Kusten biedt volop open wateren, oneindige groene heuvels, steile rotsen en dichtbeboste wouden. Op verschillende plekken kun je het bestaan van de ijstijd, en het ontstaan van de ruige natuur, goed aanschouwen: in de Slatterdalskrevan bijvoorbeeld. Dit is een 200 meter diepe kloof in het Skuleskogen National Park. Hier kun je duidelijk zien hoe het land omhoog is gekomen en in stukken is gebroken. Door het natuurgebied stromen diverse rivieren waar groene valleien aan vast zitten, zoals de lange Angermanälven-rivier.

De Höga Kusten heeft haar naam te danken aan het feit dat het hier de hoogste kustlijn ter wereld betreft. En dan te bedenken dat het landschap ook vandaag de dag nog steeds langzaam blijft stijgen en in beweging blijft. (Stijging ongeveer 1 cm per jaar) Het bijzondere daarvan is dat er langzaam nieuwe stukjes land ontstaan, stranden letterlijk opschuiven en er zelfs nieuwe natuurlijke verbinden over land ontstaan tussen eilanden en het vaste land. Een curiositeit van het gebied is dan ook dat je vlak bij elkaar resten kunt vinden uit verschillende tijdperken uit de geschiedenis, maar dan op verschillende hoogte. Doordat het land immers ophoog kwam, schoof ook de kustlijn op en daarmee de nederzettingen die in loop der eeuwen zijn gesticht. Geen wonder dat het gebied dan ook niet alleen de interesse van veel buitensporters en natuurliefhebbers trekt, maar ook van wetenschappers die onderzoek willen plegen. Oude houten bootshuizen staan vaak scheef, omdat een deel met de kustlijn mee omhoog schoof. Overigens voor zeilers met een diep stekend schip, worden sommige haventjes hier onbereikbaar.